قهوه فقط یک نوشیدنی نیست؛ یک فرهنگ است. در هر کشور، قهوه بخشی از زندگی روزمره مردم را شکل داده و تبدیل به آیینی اجتماعی، هنری و حتی هویتی شده است. از قهوه‌های سریع و پرانرژی ایتالیایی گرفته تا نوشیدنی‌های شیرین و ادویه‌دار هندی، هر فرهنگ داستان خاص خودش را در یک فنجان روایت می‌کند.
ایتالیا؛ مهد اسپرسو
ایتالیا بدون شک نماد فرهنگ مدرن قهوه‌نوشی است. در این کشور، قهوه یعنی اسپرسو. مردم ایتالیا قهوه‌شان را سریع، قوی و در ایستادن کنار بار (کافه) می‌نوشند. صبح‌ها «کاپوچینو» یا «لاته» رایج است، اما بعد از ظهر به ندرت کسی کاپوچینو سفارش می‌دهد، چون آن را فقط نوشیدنی صبحگاهی می‌دانند. برای ایتالیایی‌ها، قهوه بخشی از زندگی روزانه و حتی گفت‌وگوهای اجتماعی است؛ یک جرعه اسپرسو در عرض چند دقیقه، اما با اهمیتی بسیار بزرگ.
ترکیه؛ قهوه‌ای سنتی و آیینی
فرهنگ قهوه در ترکیه ریشه‌ای عمیق دارد. قهوه ترک نه تنها نوشیدنی روزمره، بلکه بخشی از مراسم سنتی، مهمانی‌ها و حتی ازدواج است. در گذشته، مهارت درست‌کردن قهوه ترک یکی از معیارهای سنجش عروس بوده است! قهوه ترک با پودر بسیار نرم و جوشاندن آرام در جذوه (cezve) آماده می‌شود و معمولاً با شیرینی‌هایی مانند باقلوا سرو می‌گردد. در این فرهنگ، نوشیدن قهوه یعنی نشستن، آرام گرفتن و بهانه‌ای برای گفت‌وگو.
فرانسه؛ قهوه به سبک کافه‌های خیابانی
فرانسوی‌ها قهوه را بیشتر به عنوان فرصتی برای لذت بردن از لحظه‌ها می‌شناسند. در پاریس و دیگر شهرها، نشستن در کافه‌های خیابانی و نوشیدن قهوه همراه با نان کرواسان بخشی از سبک زندگی است. قهوه در فرانسه معمولاً ملایم‌تر از اسپرسوهای ایتالیایی است و فضای کافه‌ها جایی برای معاشرت، کار یا حتی الهام گرفتن هنرمندان محسوب می‌شود.
اتیوپی؛ مبدأ قهوه و آیین خاص
اتیوپی زادگاه قهوه است و هنوز هم فرهنگ قهوه‌نوشی در این کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. «مراسم قهوه اتیوپی» یکی از آیینی‌ترین شیوه‌های تهیه و نوشیدن قهوه در دنیاست. در این مراسم، دانه‌های قهوه جلوی مهمانان برشته و آسیاب می‌شود و سپس در ظرفی به نام «جبِنا» دم‌آوری می‌گردد. این فرایند طولانی و جمعی، فرصتی برای ایجاد ارتباط و احترام به سنت‌هاست.
آمریکا؛ فرهنگ قهوه‌های بزرگ و سریع
در آمریکا، قهوه بیش از هر چیز با سرعت و کارایی گره خورده است. فنجان‌های بزرگ و بیرون‌بر (take away) تصویری آشنا از فرهنگ آمریکایی هستند. مردم آمریکا اغلب صبح‌ها یا در مسیر کار قهوه می‌نوشند. در عین حال، موج‌های مختلف قهوه‌نوشی (مانند موج سوم قهوه) باعث شده کافه‌های تخصصی رشد کنند و فرهنگ توجه به کیفیت دانه، روش دم‌آوری و تجربه مشتری اهمیت بیشتری پیدا کند.
هند؛ ادویه و شیرینی در فنجان
در هند، قهوه بخشی از زندگی روزانه است، اما نه به شکل ساده. «قهوه فیلتر جنوبی» یکی از شناخته‌شده‌ترین نوشیدنی‌های این کشور است که با شیر و شکر فراوان سرو می‌شود. علاوه بر آن، نوشیدنی‌هایی مثل «چای ماسالا» رقیب جدی قهوه هستند و گاهی ترکیب قهوه با ادویه‌ها نیز در برخی مناطق محبوبیت دارد. برای هندی‌ها، نوشیدنی‌های گرم بخشی از زندگی خانوادگی و جمعی است، و قهوه بهانه‌ای برای مهمانی و دورهمی.
جمع‌بندی
از ایتالیا تا هند، قهوه شکل‌های متفاوتی به خود گرفته و تبدیل به آینه‌ای از فرهنگ مردم شده است. برخی آن را سریع و ساده می‌نوشند، برخی با آیین و تشریفات خاص. اما در نهایت، قهوه همیشه چیزی فراتر از یک نوشیدنی بوده: فرصتی برای مکث، ارتباط و ساختن لحظه‌هایی که در حافظه می‌مانند.
